December 25, 2007

Каляднае пасланьне айца Аляксандра Надсана

Калі ўлада стаецца самамэтаю ў руках тых, што яе маюць, і не зважае на патрэбы падуладных, дык яна траціць сваю легітымнасьць, бо не выконвае таго, дзеля чаго яна была ўстаноўленая. Лацінская прымаўка кажа: «Corruptio optimi pessima», што можна перакласьці як «найлепшае, калі сапсуецца, робіцца найгоршым»...

У Кнізе Роду ёсьць аповед пра патрыярха Абрагама, як ён аднойчы сядзеў ля свайго намёту ў час дзённай сьпёкі, і раптам убачыў трох падарожнікаў, што набліжаліся да яго. Ён хутка выбег ім насустрач, кажучы: «Мой Уладару! Калі я знайшоў ласку ў вачох Тваіх, дык прашу, не мінай слугі твайго. Хай прынясуць вады, каб вам памыць ногі і супачыць пад дрэвам. Я ж прынясу хлеба, каб вы падмацаваліся, а потым пойдзеце сабе: бо на тое ж вы зайшлі да вашага слугі»(Род 18:3‑5). Насамрэч гэта быў Госпад Бог, які завітаў у госьці да Абрагама. Ва ўсходняй іканаграфіі гэтае здарэньне знайшло адлюстраваньне ў іконе, вядомай пад назваю «Старазапаветнай Тройцы».

У аповедзе ўражвае прастата адносінаў між Богам і чалавекам. Адчуваецца непасрэднасьць і цеплыня, звычайна характэрныя для адносінаў між прыяцелямі, а не між Творцам і ягоным творам. Пра гэта будзе пасьля казаць псалміст: «Госпадзе, Госпадзе наш, як вялікае імя Тваё па ўсёй зямлі! Ты веліч сваю ўзьняў вышэй за неба… Хто ёсьць чалавек, што Ты памятаеш пра яго, і сын чалавечы, што ты пра яго дбаеш? Ты зрабіў яго мала меншым за анёлаў, славаю і пашанаю вянчаў Ты яго» (Пс 8:2, 5‑6).

Тая самая непасрэднасьць адчуваецца ў эвангельскім аповедзе пра сёньняшняе сьвята, калі мы згадваем таксама пра Падарожніка зь неба, Госпада Ісуса Хрыста, Сына Божага, які прыйшоў, каб стаць адным з нас і пажыць сярод нас. Ён прыйшоў ня ў Боскай сіле і велічы, але як маленькае дзіцятка, якое мае патрэбу ў нашай дапамозе і спагадзе. На жаль, гэтым разам не знайшлося Абрагама, які б яго гасьцінна прыняў. Месцам Ягонага нараджэньня стала пячора, у якой звычайна трымалі жывёлу, і якая такім чынам, як кажацца ў адной зь літургічных песьняў, сталася палацам Уладара.

Ня ведаю, ці мы ўяўляем важнасьць гэтага ўнікальнага здарэньня ў гісторыі чалавецтва, калі Бог ушанаваў нас, стаўшыся адным з нас. Гэты акт Ягонай бязьмежнай дабрыні меў на ўвеце нашае дабро і шчасьце. Безумоўна Ягонае прыйсьце забавязвае нас усіх да таго, каб мы асэнсавалі нашыя адносіны да Бога і да іншых людзей. Гэтае апошняе прыходзіцца нялёгка. Мы часта не здаем сабе справы, што зьневажаючы ці крыўдзячы іншага чалавека, або пагарджаючы ім, мы зьневажаем Таго, хто гэтага чалавека ўшанаваў, стаўшыся сам чалавекам. Гэта датычыцца ня толькі звычайных людзей, як і тых, што маюць уладу над іншымі. Апошнім часам часта многія любяць паўтараць словы сьвятога Паўла, што «усякая ўлада ад Бога». Гэта сапраўды так, бо крыніцай усякай улады ёсьць Бог. Але калі ўлада ад Бога, дык яна павінна паступаць па‑божаму. А Бог у асобе Госпада Ісуса Хрыста сказаў, што «не прыйшоў, каб яму служылі, але каб паслужыць і жыцьцё сваё аддаць як выкуп за многіх» (Мц 20:28). Такім чынам улада ёсьць формаю служэньня. Яе мэта — забясьпечыць парадак і супакой, каб людзі маглі свабодна і безь перашкодаў весьці сваё жыцьцё, разьвіваць дадзеныя ім Богам таленты і дасягнуць апошняй мэты — жыцьця з Богам, згодна са словамі сьвятога Аўгустына: «Стварыў Ты мяне для сябе, Божа, і неспакойнае сэрца маё, пакуль не супачыне ў Табе». Калі ж улада стаецца самамэтаю ў руках тых, што яе маюць, і не зважае на патрэбы падуладных, дык яна траціць сваю легітымнасьць, бо не выконвае таго, дзеля чаго яна была ўстаноўленая. Лацінская прымаўка кажа: «Corruptio optimi pessima», што можна перакласьці як «найлепшае, калі сапсуецца, робіцца найгоршым». Таму ніякая ўлада, — якая павінна быць удзелам ва ўладзе Божай, — калі сапсуецца, ня можа прынесьці нічога добрага.

Дык будзем прасіць добрага Госпада Ісуса Хрыста, чыё нараджэньне сьвяткуем, дараваць нашаму народу добрых правадыроў, каб усе мы пад іхняй аховаю, гаворачы словамі Сьвятой Літургіі, «маглі пражыць нашае жыцьцё ціха і спакойна, з усякай пабожнасьцю і ў чысьціні».

Хрыстос родзіцца — слаўце Яго!

а. Аляксандар Надсан, апостальскі візытатар для беларусаў-каталікоў замежжа. Каляды 2007 г.

Крыніца

December 13, 2007

Kokoro Cup

Аматараў спорту запрашаем на

двубой Беларусь - Польшча

ў рамках Kokoro Cup.


15 сьнежня а 18 гадзіне ў AWF, Hala gier,

бой Юры Жукоўскі (Беларусь) vs. Michał Tomczykowski

Падтрымаем нашых!

November 28, 2007

На магіле слуцкага паўстанца

Грамада БНП наведала ў Шчэціне магілу Антона Сокал-Кутылоўскага - камандзіра Слуцкай брыгады Беларускай Народнай Рэспублікі.

Кароткая біяграфія

Кардынаты магілы: Cmentarz Centralny, nr. kwatery 72b, rzad 13, nr.grobu 6

Вечная слава і памяць змагарам Слуцкага Збройнага Чыну, якія пайшлі паміраць каб жыла Бацькаўшчына!



November 24, 2007

Спатканьне ў літоўскай амбасадзе ў Варшаве

26 лістапада а 11.30 у памяшканьні літоўскай амбасады ў Варшаве (Al.Ujazdowskie, 12) адбудзецца спатканьне з праф. Броніўсам Макаўскасам.

Сустрэча будзе зьвязана з паказам дакумэнтальнага фільму на тэму Антысавецкага руху Супраціву ў Літве ў 1944-1953 гадах. Пасьля прагляду адбудзецца дыскусыя.

Броніўс Макаўскас зьяўляецца гісторыкам у Інстытуце гісторыі ПАН, а таксама на Студыях Усходняй Эўропы ў Варшаўскім унівэрсітэце. Зьяўляецца аўтарам паміж іншым кніг:
"Litwini w Polsce", "Historia Litwy", "Kraj baltyckie w okresie przełomu (1934-1944)".



фота з выставы, прысьвечанай літоўскаму супраціву

Сьвяткаваньне 101-й гадавіны «НН» у Варшаве



23 лістапада ў Варшаве адбылася сустрэча з рэдактарам газэты «Наша Ніва» Aндрэем Дыньком. Імпрэза прымеркаваная да 101-й гадавіны з дня выхаду першага нумару газэты.

Сустрэчу арганізавала ініцыятыва «Беларуская нацыянальная памяць».

Адбылася шчырая размову і паказ відэароліку аб працы «Нашай Нівы».

Ролік можна пабачыць або спампаваць тутака.

Ёсьць у інтэрнэце і іншы відэафільм пра «НН».

Крыніца: Наша Ніва

November 19, 2007

Вандроўка ў Вільню

16-17 лістапада, у Дзень салідарнасьці, грамада БНП наведала сталіцу нашай былой дзяржавы – Вільню. Як вядома, 16 лістапада адзначаецца сьвята Маці Божай Міласэрнасьці, цудатворная Ікона якой знаходзіцца ў славутай віленскай Вострай Браме. Выкарыстоўваючы гэтую нагоду, каб памаліцца перад абразам Апякункі Беларусі і Літвы, а таксама наведаць беларускія памятныя месцы Вільні, сабраліся актывісты Беларускай Нацыянальнай Памяці з Бацькаўшчыны і замежжа. Грамада наведала знакавыя месцы нацыянальнай гісторыі і культуры, пра якія зараз клапоцяцца нашыя балцкія браты – літоўцы. На вялікі жаль, з нашай ціхай згоды і слабасьці разбураныя рэшткі старасьвеччыны ў Гародні, Менску ды інш. гарадох, у той час калі ў Вільні адноўлены ад нуля Ніжні княскі замак. Сябры БНП пабывалі каля будынку, дзе калісьці знаходзілася Віленская беларуская гімназія, і дзе зараз усталяваныя памятныя шыльды ў гонар Максіма Гарэцкага і Натальлі Арсеньневай.

На Лукішскай плошчы, дзе быў забіты наш нацыянальны герой К.Каліноўскі, а таксама каля былога кляштару дамініканаў, дзе яго трымалі перад сьмерцю, былі запаленыя зьнічы і прасьпяваны гімн “Магутны Божа”.

Былі наведаныя віленскія могілкі Роса, дзе пахавана шмат беларускіх дзеячоў, ды іншыя памятныя месцы.

Помнік Я. Лялевелю на віленскіх могілках Роса

Помнік А. Міцкевічу каля касьцёла сьв. Ганны

Шыльда на доме, у якім з 1928 да 1939 году жыў Р. Шырма

November 5, 2007

Беларускія могілкі ў сьвеце

Наша ніва

Дзяды… продкі… сучасьнікі… пераемнасьць… могілкі… памяць…

Шмат дзе па сьвеце раскіданыя памяткі па беларусах у выглядзе надмагільных камянёў ці безыменных магілак. У Аргентыне й Канадзе, у Кітаі й Новай Зэляндыі, Іране й Танзаніі, Аўстраліі й Францыі, ды шмат дзе яшчэ на пахавальных плітах можна прачытаць імёны беларусаў…

Месцы апошняга спачыну нашых суайчыньнікаў выглядаюць па‑рознаму: вялікія скульптурныя выявы, як некалі на магіле Алеся Марговіча ў Мюнхэне, ці простыя шыльдачкі, як на «цмэнтажы» польскага касьцёлу Андрэя Баболі ў Лёндане, дзе жаданьнем жонкі пахаваны попел праваслаўнага беларуса Паўла Асіповіча…

Раскіданыя беларускія магілы па сьвеце, як раскіданыя былі самі беларусы…

Ёсьць, праўда, месцы, дзе нашыя суайчыньнікі ляжаць у зямлі побач — адмысловыя беларускія могілкі: такія як у аўстралійскім Мэльбурне на Фоўкнэры, ці ў Нью-Джэрзі: як у Саўт‑Рывэры на беларускім могільніку царквы Сьв. Еўфрасіньні Полацкай ці на беларускай чыстцы гарадзкога могільніку Іст‑Брансьвіку (як жылі падзеленыя, так і пахаваныя на асобных могілках паваенныя беларускія эмігранты)…

Усе яны, такія далёкія й блізкія, чужыя й родныя — нашыя… дзе б яны не ляжалі зараз…

Натальля Гардзіенка



Магіла грамадзкага дзеяча, афіцэра БКА Аркадзя Качана. Сыднэй (Аўстралія)


Магіла Алеся Салаўя на беларускай частцы могільніку Фоўкнэр у Мэльбурне (Аўстралія)
Эпітафія: Але ня зьляжа ў цёмную магілу, жывы ад веку подых маладосьці




Магіла Янкі Кудрука на могільніку Фоўкнэр. Мэльбурн (Аўстралія)
Тут ляжыць цело маё, прах, я ўжо ў дома, а вы ў гасьцях



Мікола Нікан спачывае на могілках Фоўкнэр у Мэльбурне, побач з двума жонкамі.
На магіле Ліды Нікан напісана: Любіла красы паўніню, / ішла напярэймы дню/
Хто дыхаў нязгаснай красой / Той вечна жыць будзе, бо зь ёй (Алесь Салавей)



Беларуская частка могілак у Іст-Брансьвіку (Нью-Джэрзі, ЗША). Заснаваныя ў 1950-х.


Магіла Віктара й Марыі Войтанкаў на беларускай частцы могілак у Іст-Брансьвіку (Нью-Джэрзі, ЗША)


Сямейная магіла Дубягаў на беларускай частцы могілак у Іст-Брансьвіку (Нью-Джэрзі, ЗША)


Беларускія могілкі ў Саўт-Рывэры пры царкве сьв. Еўфрасіньні Полацкай заснаваныя
ў сярэдзіне 1950-х. Першымі тут былі пахаваныя Сьцяпан Прыдыбайла (1956) і Аляксандар Русак (1957)




Магіла Сяргея Карніловіча на могільніку ў Кліўлэндзе (Агаё, ЗША)


На беларускіх могілках у Саўт-Рывэры 265 пахаваньняў.
Другая зьлева магіла: Стукаліч, тут пахаваны пісьменьнік Юрка Віцьбіч.
Чорна-белы помнік, куды падае цень - магіла Радаслава Астроўскага




Магіла пісьменьніка і журналіста Янкі Золака і яго першай жонкі мастачкі Лідзіі Даніловіч-Каліноўскай
на беларускіх могілках у Саўт-Рывэры (Нью-Джэрзі)



Надпіс з адваротнага боку помніка другой жонкі Янкі Золака - Фатыні Даніловіч. Яна некалькі
месяцаў перад сьмерцю знаходзілася ў коме. Беларускія могілкі ў Саўт-Рывэры



Магіла сьвятароў Лява Гарошкі й Язэпа Гэрмановіча на могілках Сьв. Панкрата ў Лёндане.


Магіла грамадзкага дзеяча Мацея Дурэйкі на Паўднёвых могілках Манчэстэру (Вялікабрытанія)


Магіла Васіля й Яніны Тураў на могілках Сьв. Панкрата ў Лёндане. (Вялікабрытанія)


Магіла старшыні Згуртаваньня беларусаў Канады, брата кіраўніка СБМ Міколы Ганька ў Таронта


Магіла грамадзкага і вайсковага дзеяча Дзьмітрыя Касмовіча ў Штутгарце (Нямеччына)


Магіла журналіста Ўладзімера Цвіркі на могілках Вэстфрайгоф у Мюнхэне (Нямеччына)


Магіла журналіста, супрацоўніка Інстытуту вывучэньня СССР Алеся Марговіча на могілках у Мюнхэне.


Магіла журналіста Ўладзімера Бортніка на могілках Пэрляхэр-Фёрст у Мюнхэне

Здымкі Алега і Натальлі Гардзіенкаў, а таксама з прыватнага архіву Лявона Юрэвіча

November 4, 2007

Вечная памяць героям паўстаньня 1794 году

4 лістапада ў дзень гібелі Якуба Ясінскага і Тадэвуша Корсака мазавецкая грамада Беларускай Нацыянальнай Памяці наведала магілу славутых генералаў паўстаньня 1794 году. Змагары за вольнасьць спачываюць на дзядзінцы храма Маці Божай Пераможнай у Варшаве.


Якуб Ясінскі кіраваў вызвольным паўстаньнем 1794 году на абшарах Айчыны нашых продкаў — Вялікага Княства Літоўскага. У траўні 1794 году Ясінскі з дывізіяй, у якой большую частку складалі сяляне, разграміў расейцаў каля Палянаў, паблізу Ашмяны. За гэтую перамогу ён атрымаў ранг генерал-лейтэнанта.


Якуб Ясінскі загінуў у баі 4 лістапада, абараняючы варшаўскае прадмесьце Прагу (на правабярэжжы Віслы), якое штурмам захапіла сувораўскае войска, зь нечалавечай лютасьцю зьнішчаючы яго абаронцаў і жыхароў. Яму было трыццаць тры гады.

Поруч зь Ясінскім змагаўся і загінуў зь ім у адзін дзень Тадэвуш Корсак, юрыст, выпускнік Полацкай езуіцкай школы. Стварыў з уласных сялян паўстанцкі атрад, што дзейнічаў у ваколіцах Клюшчан, Сьвянцян і Вільні. За абарону Вільні 15-20 ліпеня 1794 году Корсак атрымаў ад Касьцюшкі званьне генерал-маёра.

Мазавецкая грамада Беларускай Нацыянальнай Памяці прысутнічала на набажэнстве, пад час якога былі ўзгаданыя мужнасьць і адданасьць барадзьбе за свабоду Якуба Ясінскага і Тадэвуша Корсака. Малітва і запаленыя зьнічы на магіле слаўных змагароў сталі нашай данінай іх памяці.


Варшаўская грамада Беларускай Нацыянальнай Памяці адзначыла Дзяды


2 лістапада грамада Беларускай Нацыянальнай Памяці ушанавала памяць продкаў, наведаўшы магілы вядомых беларускіх дзеячаў, пахаваных ў Варшаве.

На пачатку зьнічы былі запаленыя на магіле генерала Станіслава Булак-Балаховіча, што на Паванзкоўскіх могілках. Затым па традыцыі былі наведаныя магілы Яна Булгака, Вацлава Аношкі і Яна Жамойціна.



Акцыя завяршылася ўрачыстым сьпяваньнем гімна "Магутны Божа".

November 2, 2007

Памяці Адама Дасюкевіча

1 лістапада 1943 году ад нямецкай кулі загінуў журналіст, пэдагог і грамадзкі дзеяч Адам Дасюкевіч.

Адам Дасюкевіч нарадзіўся 5 чэрвеня 1911 году ў вёсцы Капцэвічы на Ашмяншчыне (цяпер Смаргонскі раён). Спачатку вучыўся ў мясцовай вясковай школе, а пасьля — у Віленскай беларускай гімназіі. У Вільні Адам Дасюкевіч і сфармаваўся, як беларускі патрыёт, бясконца адданы свайму народу і Бацькаўшчыне.

Неўзабаве Дасюкевіч стаў студэнтам Віленскага ўнівэрсытэту імя Сьцяпана Батуры, вывучаў аграномію. Уступіў у незалежніцкі Беларускі Студэнцкі Саюз, увайшоў у ягонае кіраўніцтва. У сакавіку 1936 году Дасюкевіч быў выбраны намесьнікам старшыні Саюзу, уваходзіў у рэдкалегію часопіса “Студэнцкая думка”. Праз год стаў старшынём БСС і заставаўся ім да 1939 году. Акрамя актыўнай дзейнасьці ў БСС, Дасюкевіч таксама быў актыўным дзеячам Беларускай Хрысьціянскай Дэмакратыі (БХД) і працаваў у рэдакцыі яе друкаванага воргану газэце “Беларуская крыніца”.

Падчас нямецкай акупацыі Адам Дасюкевіч займаў пасаду старшыні Пастаўскага павету, баронячы насельніцтва перад нямецкімі ўладамі. Неўзабаве СД узяло яго пад нагляд.

Па адной з вэрсій, калі немцы ў чарговы раз дамагаліся ад Дасюкевіча здачы падаткаў ад павету, ён стаў ім тлумачыць, што людзі ўжо ўсё аддалі, немагчыма ад іх яшчэ вымагаць, бо нічога ня маюць. На гэта немец выняў пісталет і застрэліў яго.

На пахаваньне Дасюкевіча выйшлі сотні людзей. Яго ўрачыста пахавалі, і на ягонай магіле было шмат вянкоў зь бел-чырвона-белымі стужкамі.

October 31, 2007

Як ствараўся Народны фронт

Польскае Радыё

25 кастрычніка ў Варшаве адбылася сустрэча, прысьвечаная гадавіне заснаваньня Беларускага народнага фронту. Дзевятнаццаць год таму, 19 кастрычніка 1988 года, быў створаны аргкамітэт БНФ. Аб гісторыі грамадзкага руху й партыі, якая назаўды ўвайшла ў гісторыю незалежнай Беларусі, маладым беларускім студэнтам распавядалі сьведкі тагачасных падзеяў, дэпутаты Вярхоўнага Савета 12-га скліканьня Мікалай Аксаміт і Пятро Шашкель.

Беларускі народны фронт вырас зь інтэлігенцкага руху, які пачаў фармавацца яшчэ напрыканцы 70-х гадоў. У вытокаў яго cтаялі беларускія мастакі, гісторыкі, пісьменьнікі й паэты. Пра гэта нам распавёў адзін са стваральнікаў партыі Валеры Грыцук.

В. Грыцук: У 1978 годзе Зянон Пазьняк арганізаваў першую ў другой палове XX стагодзьдзя палітычную акцыю ў Беларусі. Гэта была абарона старога горада ў Менску. Да акцыі далучылася вельмі шмат людзей. Фактычна, з гэтага й пачалася гісторыя Беларускага народнага фронту. Прадстаўнікі грамадзкасьці пісалі лісты ў дзяржаўныя ўстановы, ў ЦК КПСС. Нам ўдалося абараніць помнікі гісторыі. Людзі, якія пазнаёміліся падчас гэтай акцыі, падтрымлівалі надалей свае стасункі, ладзілі сустрэчы. Найлепшым месцам для спатканьняў былі майстэрні мастакоў. Мастакі былі ў той час адносна незалежныя ад дзяржавы й карысталіся большай свабодай. На працягу дзесяці год, да 1988 году адбываліся рэгулярныя сустрэчы. Яны былі фармальна апалітычныя: інтэлігенцыя зьбіралася, каб адзначыць важныя даты беларускай гісторыі, ўшанаваць памяць славутых продкаў. Аднак у коле сяброў ўсё роўна ішлі размовы аб будучыні Беларусі. Менавіта гэтыя людзі: мастакі, паэты, пісьменьнікі, навукоўцы, - і сталі рухавіком нацыянальнага адраджэньня. Нажаль, большасьць зь іх празь некалькі год адышла ад палітычнай дзейнасьці, бо яны былі перш за ўсё творцамі. Але справа была зроблена – Беларускі народны фронт быў створаны.

19 кастрычніка 1988 года ў касьцёле сьвятых Сымона й Алены ў Менску адбыўся сход інтэлігенцыі. Мэтай спатканьня было стварэньне Камітэту памяці ахвяраў палітычных рэпрэсіяў, аднак прысутныя прагаласавалі за тое, каб утварыць больш шырокую арганізацыю. На сходзе быў абраны арганізацыйны камітэт Беларускага народнага фронту.Народныя фронты - шырокія грамадзкія рухі - паўставалі напрыканцы 80-х гадоў у Летуве, Латвіі, Эстоніі і Ўкраіне. Камуністычная партыя спрабавала кантраляваць гэты працэс, ставіць на чале грамадзкіх рухаў ляяльных адносна сябе людзей.

Як паведаміў Мікалай Аксаміт, па загадзе ЦК Кампартыі Беларусі БНФ павінен быў узначаліць сакратар Менскага гаркаму партыі Пятро Краўчанка. Аднак дзякуючы актыўнай падтрымцы Васіля Быкава на пасаду старшыні Народнага фронту быў абраны Зянон Пазьняк.

Беларускі народны фронт, які быў інтэлігенцкім рухам і меў невялікае прадстаўніцтва ў Вярхоўным Савеце, вельмі хутка ператварыўся ў значную палітычную сілу, аднак ня змог супрацьстаяць ўсталяваньню аўтарытарнага рэжыму ў Беларусі.

Аб прычынах паразы дэмакратыі ў Беларусі разважае дэпутат Вярхоўнага Савета 12 скліканьня Мікалай АксамітМ.Аксаміт: Дзеячы БНФ былі людзьмі інтэлігентнымі. Яны не маглі карыстацца тымі мэтадамі, якія ўжываў Лукашэнка. Па-другое, дэмакратыя тады яшчэ ня ўмацавалася, рэальнай ўлады ў дэмакратаў не было. Першыя парасткі свабоды былі растаптаныя, і гэта зрабіла нават не беларуская намэнклятура, гэта было зроблена пры дапамозе расейскіх спэцслужбаў.

Ці мажлівае сёньне паўстаньне шырокага грамадзкага руху? Тыя, хто стаяў калісьці ля вытокаў беларускага нацыянальнага адраджэньня, лічаць, што гэта магчыма.

М.Аксаміт: Я лічу, што гэта цалкам мажліва. Масавы пратэст можа нарадзіцца з-за пагаршэньня эканамічнай сытуацыі, але я ня зьвязваў бы з гэтым вялікіх надзеяў. Вядома, чым ніжэй ўзровень жыцьця чалавека, тым ніжэй яго грамадзянская пазыцыя.

Бязглуздая й несумленная прапаганда, якая вядзецца дзяржаўнымі СМІ, ужо выклікае нэгатыўную рэакцыю людзей. Недалёка да той крытычнай кропкі, калі прапаганда рэжыму пачне працаваць супраць яго. Гэта адчуваецца ў грамадзтве. Яно ўжо зусім не такое, якім было яшчэ пяць гадоў таму. Прыйшло новае пакаленьне. Моладзь больш аргэсіўная й прагматычная, чым была ў нашыя часы.

Лідарам, які можа ўзначаліць такі шырокі грамадзкі рух, на маю думку, можа быць Аляксандар Мілінкевіч. Я не бачу сярод лідараў апазыцыйных партыяў людзей, якія б змаглі аб’яднаць грамадзтва. Мілінквічу падчас мінулых выбараў гэта ўдалося. За ім пайшлі й людзі сярэдняга веку, і моладзь. На вялікі жаль, лідары партыяў ставяцца да Мілінкевіча з рэўнасьцю замест таго, каб яго падтрымаць. У гэтым іх вялікая памылка. Шмат каму зь кіраўнікоў партыяў лаўры лідара аб’яднанай апазыцыі не даюць спакою. А лідар ўжо ёсьць. Іншага шукаць ня трэба.

Удзельнік сустрэчы, сябра КХП БНФ Пятро Шашкель выступіў з жорсткай крытыкай усіх кіраўнікоў сёньняшняй беларускай апазыцыі й заявіў, што альтэрнатывы Зянону Пазьняку на беларускай палітычнай сцэне няма.

П. Шашкель: Сёньняшнія лідары гэтак званай апазыцыі маюць шмат амбіцыяў. Я не хачу нічога дрэннага казаць пра Мілінкевіча, але гэта ня лідар. Добра яшчэ, што падчас Эўрапейскга маршу ён не павёў людзей на Бангалёр, як гэта зрабілі іншыя. А моладзь гэтыя “паходы на балота” апазыцыі вельмі добра ацаніла, калі падарыла лідарам партыяў лапатачкі – вядома для чаго, бо на гэтай плошчы выгульваюць сабак.

Мікалай Аксаміт зьвярнуўся да беларускіх студэнтаў Варшавы з заклікам берагчы гонар беларусаў, годна вучыца й працаваць. Хвілінай маўчаньня удзельнікі сустрэчы ўшанавалі памяць нашых сучасьнікаў, грамадзкіх актывістаў, якія прысьвяцілі сваё жыцьцё справе адбудовы дэмакратыі на Беларусі й заўчасна адышлі ад нас.

Сустрэча была арганізаваная таварыствам “Беларуская нацыянальная памяць” (адрас у інтэрнэце
www.b-n-p.org).

October 22, 2007

Сход беларускіх грамадаў БНП

20-21 кастрычніка ў Менску прайшоў першы сход беларускіх грамадаў БНП.

На сходзе прысутнічалі прадстаўнікі з розных рэгіёнаў нашай Бацькаўшчыны, якія абмеркавалі бягучую дзейнасьць нашай супольнасьці, а таксама стратэгічныя планы.

Да таго ж актывісты БНП мелі магчымасьць бліжэй пазнаёміцца паміж сабой, наладзіць сяброўскія стасункі, якія павінны станоўча паўплываць на разьвіцьцё яшчэ зусім маладой супольнасьці Беларуская Нацыянальная Памяць.

Вынікам працы сходу стала зацьвярджэньне праекту статутных дакумэнтаў і прыняцьцё Праграмы дзейнасьці. Абраная таксама Краёвая Рада БНП, якая будзе ажыцьцяўляць каардынацыю грамадаў БНП.

Працэс стварэньня новых мясцовых арганізацыяў працягваецца і ў Бацькаўшчыне, і ў замежжы.

October 13, 2007

Дзень памяці паўстанцаў 1863 года


27 кастрычніка на Сьвіслаччыне адбудзецца Ўсебеларускі Фэст памяці братоў Каліноўскіх ды ўсіх удзельнікаў нацыянальна-вызвольнага паўстаньня 1863 года.

Акцыя традыцыйна адбываецца ў горадзе Сьвіслач, а таксама на месцы родавага фальварку Каліноўскіх у Якушоўцы. У тых мясьцінах знаходзіцца таксама магіла Віктара Каліноўскага - роднага брата кіраўніка будучага паўстаньня.

Пра праграму мерапрыемства будзе паведамлена пазьней. Сачыце за абнаўленьнямі.



Фотаздымкі з Усебеларускага Фэсту памяці паўстанцаў 1863 г.
Сьвіслач

October 12, 2007

Булгак у Вільні

Крыніца: "Наша Ніва"
Людвіка Кардзіс

26 верасьня ў Вільні адкрылася рэтраспэктыўная выстава фотамастака Яна Булгака «Ян Булгак‑фатаграфік». Арганізатары — Літоўскі мастацкі музэй, Варшаўскі нацыянальны музэй. Партнэры — Польскі інстытут, Віленская мастацкая акадэмія.

На адкрыцьцё выставы прыехаў унук фатографа Багдан Булгак і ўнук Рушчыца — таксама Фэрдынанд Рушчыц, дырэктар Варшаўскага нацыянальнага музэю.

Першы раз у Літве зьявілася магчымасьць агледзець такую значную калекцыю. На выставе 446 працаў. Выстава склалася з калекцыі польскіх і літоўскіх музэяў з Варшавы, Лодзі, Кракава, Уроцлава, Літоўскага мастацкага музэю, Віленскай мастацкай акадэміі, сямейных архіваў Булгакаў і Рушчыцаў. Беларускіх партнэраў няма.

Выстава багатая. Мяне вёў туды найбольшы інтарэс: можа, будзе невядомы дагэтуль партрэт Францішка Аляхновіча? Партрэт выглядзела на выставе Булгака ў Варшаве праўнучка драматурга Эмілія Аляхновіч. Партрэта на гэты раз не было на выставе. Але было мноства віленскіх здымкаў, Вільні, якой ужо няма. Той нашай беларускай Вільні. Углядаюся ў здымкі касьцёла Сьв. Міхала, хочацца знайсьці айца Адама Станкевіча. Няма. Але ёсьць нейкі няўлоўны дух яго. Ён усё адно тут. На выставе шмат Наваградчыны, рэшткі вежы (у параўнаньні з тым, што маем сёньня — проста замак) у Крэве, Багданава, дом Рушчыцаў, інтэр’ер іхнага дому. І нейкі адчай скоўвае мяне — сёньня гэтага нічога няма. Няма таго духу, тых людзей, дамоў. І ці адновіцца гэта калі‑небудзь. Параўноўваю рэшткі замку ў Троках і ягоны сёньняшні выгляд. Усплываюць Крэўскі, Наваградзкі, Гальшанскі замкі… Аформлена выстава густоўна. Але зноў мой сум: надпісы пад кожнай працай на дзьвюх мовах — літоўскай і польскай. Нас, беларусаў, няма. А не патрэбныя мы. Як бы і ня нашыя краявіды складаюць большасьць выставы.

Сапраўднай сэнсацыяй для мяне была калекцыя фатаздымкаў Абдона Карзона. Здымкі прывезеныя з Парыжу. У калекцыі польскай бібліятэкі. Стэрэаскапічныя здымкі. А.Карзон меў у Вільні на вуліцы Вялікай недзе каля 1859 г. фотаатэлье шырокага профілю. Ён раней за іншых фатографаў зрабіў абшырныя здымкі Вільні, у 1860 г. аўтар зафіксаваў будоўлю чыгуначнага тунэлю ў Панарах. А здымак 1863 г. прымусіў мяне доўга ўглядацца ў яго. Вуліца Вялікая, людзі, зафіксаваныя там, былі сьведкамі нашага паўстаньня, сьмерці Кастуся Каліноўскага…

Увечары за гарбатай мы разважаем, чаму не далучыліся да беларускага руху Ян Булгак, Фэрдынанд Рушчыц і іншыя прадстаўнікі тагачаснай тутэйшай інтэлігенцыі? Булгак свае фатаздымкі друкаваў у тагачаснай «Нашай Ніве». Чаму не падаўся ім прывабным вобраз той нашаніўскай Беларусі. Прыйшлі да высновы, што і мы сёньня не з усімі, як бы і блізкімі па ідэях, беларусамі можам дамовіцца і ня хочам мець супольных спраў зь імі. Хіба што, і ў той час кожны меў сваю праўду, свае прычыны.

А выставу наведаць варта.

Працаваць яна будзе да 11 лістапада.

Адрас: Вялікая (Didzioji), 4. Вільня. Кошт квітка — 5 Lt або 1.45 EUR.

October 7, 2007

На магіле Яна Булгака

Варшаўская грамада Беларускай Нацыянальнай Памяці 6 кастрычніка з нагоды дня нараджэньня наведала магілу Яна Булгака, якая знаходзіцца на Паванзкоўскіх могілках.

Ян Булгак - гэта выбітная постаць беларускага фотамастацтва, які лічыцца адным з яго пачынальнікаў у Беларусі, Літве і Польшчы.

Беларуская моладзь памятае пра свайго славутага суайчыньніка.

Ушанаваньне памяці Я.Булгака стала ўжо добрай традыцыяй, бо на Дзяды, Радаўніцу, угодкі нараджэньня і сьмерці заўжды запальваюцца зьнічы ды ўскладаюцца кветкі

October 6, 2007

У гасьцях у беларусаў Брытаніі

Напрыканцы верасьня прадстаўнік супольнасьці "Беларуская Нацыянальная Памяць" наведаў Лёндан, каб бліжэй пазнаёміцца з беларускай дыяспарай на гэтай абтоцы.

Дзякуючы бібліятэцы ймя Францішка Скарыны, было атрымана шмат зьвестак пра беларускі рух, яго актывістаў у часе змаганьня пад нямецкай акупацыяй, пра дзейнасьць паваеннай эміграцыі.

За час знаходжаньне ў Лёндане былі наведаныя ды ўшанаваныя пахаваньні беларускіх сьвятароў і грамадзкіх дзеячоў. Таксама атрымалася адшукаць месцы пахаваньняў Лявона Рыдлеўскага (удзельніка Слуцкага Збройнага Чыну) і беларуса Яна Дамініка, які ў першыя гады незалежнасьці Беларусі перадаў частку сваёй нерухомасьці для патрэбаў амбасады нашай дзяржавы ў Брытаніі, але пасьля рэфэрэндуму аб зьмене сымболікі яго дзеці адабралі яе назад.

Дзякуюы паездцы Беларуская Нацыянальная Памяць атрымала новыя матэрыялы пра беларускіх патрыётаў ды іх дзейнасьць. Архіў БНП папоўніўся новымі фота і друкаванымі выданьнямі. Мы збіраемся апрацаваць і зьмясьціць іх частку на старонцы нашай супольнасьці, а фотагалярэю папоўніць новымі здымкамі. Ужо адбыліся абнаўленьні на мапе "Беларускія кропкі ў Эўропе". Запрашаем да наведваньня!

Хацелі таксама выказаць шчырую падзяку айцу Аляксандру Надсана, а таксама гісторыку Натальлі Гардзіенка за дапамогу і кансультацыі падчас знаходжаньня ў Лёндане.

September 21, 2007

Беларускія студэнты адзначылі Дзень герба і сьцяга

19 верасьня ў Дзень беларускай сымболікі ў Варшаўскім унівэрсітэце адбылося спатканьне беларускіх студэнтаў з дэпутатам Вярхоўнага Савету 12-га скліканьня Мікалаем Аксамітам. Заля, дзе праходзіла сустрэча, была ўпрыгожана беларускімі нацыянальнымі сьцягамі і гербам "Пагоня".Беларускай моладзі была прачытана невялікая, але цікавая лекцыя пра тое, як распрацоўвалася і прымалася беларуская нацыянальная сымболіка ў 1991 годзе, як потым была зьмененая ў 1995 годзе. Напрыканцы выкладу маладзёны падыходзілі да спадара Аксаміта і дзякавалі за зьмястоўную і пазнавальную лекцыю. Мінула 16 год ад прыняцьця новай сымболікі, і носьбітамі той гісторыі засталіся людзі, якія яе стваралі, перажывалі тыя падзеі і марылі аб свабоднай Беларусі пад бел-чырвона-белым сьцягам і "Пагоняй". Крыніца: Хартыя-97

September 20, 2007

ІІІ Дні славянскай спадчыны

15-16 верасьня у польскім Дзяржаўным этнаграфічным музэі прайшлі ІІІ Дні славянскай спадчыны. Ужэ трэці год запар сваю культуру прадстаўлялі такія краіны як Польшча, Украіна, Расея, Латвія й Беларусь.

Зь беларускай спадчынай усіх прысутных пазнаёміў гурт Гуда. Заснавальніца калектыву Вольга Емяльянчык кажа, што ў пэўным моманце закахалася ў беларускім архаічным сьпеве й зрабіла выбар паміж клясыкай і фальклёрам.

В. Емяльянчык: Я пачала разумець сілу гэтых сьпеваў і іх энэргетыку пасьля таго, як сьвядома зацікавілася беларускай этнічнай культурай, у прыватнасьці, пасьля першых экспэдыцыяў па Беларусі. Я сем гадоў сьпявала клясыку. У пэўным моманце мне трэба было зрабіць выбар. І аўтэнтычны фальклёр мяне зацягнуў з такой сілаю, што я да гэтага часу перакананая, што гэта ня проста сьпевы. Гэта энэргія, якая праходзіць праз многія пакаленьні. Гэтае імкненьне спасьцігнуць сваю этнічную культуру, імкненьне яе захаваць нарадзіла імкненьне ўсё гэта прасьпяваць і прапусьціць празь сябе.

Вікторыя Міхно, Тацьцяна Яцкевіч і Любоў Сівурава, таксама выканаўцы з гурта Гуда, прафэсійна цікавяцца беларускім архаічным сьпевам. Яны езьдзяць ў экспэдыцыі па ўсёй Беларусі, займаюцца рэканструкцыяй касьцюмаў і дасканала ведаюць гісторыю беларускага фальклёру.

Удзельніцы Гуды: Некалькі гадоў таму мы самыя езьдзілі ў этнаграфічныя экспэдыцыі й зьбіралі матэрыял. Цяпер у большасьці мы працуем з архіўнымі запісамі беларускіх этнамузыколягаў і фальклярыстаў.
Спэцыфіка нашага гурту ў тым, што мы ахопліваем каляндарна-абрадавыя й сямейна-абрадавыя творы. У беларускай традыцыі мужчыны сьпявалі толькі на Каляды й Вялікдзень. Астатнія пелі жанчыны. Лічылася, што жанчына бліжэйшая да Бога, што яна захавальніца спадчыны й традыцыі.

Калі мы сёньня прыедзем у вёску, то, канешне, яшчэ можам пачуць гэтыя сьпевы. На Палесьсі захаваліся вёскі, дзе вясною бабулі ладзяць абрад Пахаваньня стралы. На яго зьяжджаюцца фальклярысты й фіксуюць сам абрад.

Калі казаць пра будучыню фальклёру, асабліва пра абрады, то ёсьць такія накірункі, як нэа-фальклёр, пост-фальклёр, якія дапамагаюць сучаснаму чалавеку ўявіць спэцыфіку абрадавага сьпеву й пранікнуць у яго духоўную сутнасьць. Аднак існаваньне абрадавай музыкі магчыма толькі ў абрадзе й яго натуральным асяродзьдзі. Таму гэта той пласт кульктуры, які ад нас незваротна сыходзіць. Сыходзіць з кожнаю старой жанчынаю.

Калі гаворка пра назву гурта, то на думку прыходзіць слова "гудзець". Яно і сэмантычна, і па каранёвай аснове набліжаецца да слоў "гусьці”, „гудзець" - выдаваць нізкі працяглы гук. Акрамя гэтага гудамі, гудай звалі беларусаў, якія жылі па ўзьбярэжжы Нёмана нашыя суседзе летувісы. Там былі жмудзіны, а ў нас - гуды.
Наш калектыў сьпявае без музычных інструмэнтаў. Гэта спэцыфіка абрадавых сьпеваў. У Беларусі абрадавая музыка выконвалася жанчынамі акапэла. І ў такім стане традыцыя дайшла да нашых часоў.

Вялікае значэньне маюць касьцюмы, у якіх мы выступаем. Мы займаемся рэканструкцыяй беларускіх касьцюмаў. Гэта справа не аднаго дня, таму мы іх удасканальваем. За ўзор мы бярэм касьцюмы з розных рэгіёнаў Беларусі. Напэўна, каб паўней адлюстраваць спэцыфіку нашых сьпеваў, неабходныя касьцюмы, якія мелі аснову ў больш старадаўніх часах.

У Этнаграфічным музэі разам з гуртом Гуда выступілі ўдзельнікі варштатаў беларускай песьні, якія праводзіла Вольга Емяльянчык.

Алена Пытэль








Крыніца: Польскае радыё для замежжа