Пратэст перад падляскім соймікам

3 сакавіка запланавана акцыя пратэсту перад падляскім соймікам у Беластоку (ul. Kardynała Stefana Wyszyńskiego 1) з мэтай зьвярнуць увагу мясцовых палітыкаў і прэсы на паводзіны дэпутата Мікалая Яноўскага.

23 лютага напрыканцы гала-канцэрту студэнты-каліноўцы Аляксей Трубкін ды Ігар Шчыкарэвіч выйшлі да сцэны з двухмэтровым бел-чырвона-белым сьцягам. Але дэпутат мясцовага сойміку ад партыі PSL, дарэчы беларускага паходжаньня, паспрабаваў выгнаць хлопцаў з дапамогай ахоўнікаў. Аднак юнакі ў адказ селі на падлогу і адмовіліся выйсьці самастойна. Пасьля хвіліннай патасоўкі на вачах у гледачоў шасцёра ахоўнікаў пад выступ ансамбля “Свята” вынесьлі каліноўцаў на руках. Пры гэтым хлопцы працягвалі размахваць сьцягам. Інцыдэнт адбыўся ў прысутнасьці беларускага амбасадара ў Польшчы Паўла Латушкі ды міністра культуры Уладзіміра Матвейчука.


Відэа

Пазьней сп.Яноўскі сказаў, што бел-чырвона-белы сьцяг абражае яго “нацыянальныя” пачуцьці.


Лідэры беларусаў Падляскага краю зьвярнуліся з адкрытым лістом [тэкст] да прэм’ер-міністра Польшчы Дональда Туска, каб паінфармаваць яго аб гэтым годным жалю здарэньні.

Бел-чырвона-белы сьцяг быў, ёсьць і будзе нацыянальным сымбалем беларусаў. І ніякія часовыя чырвона-зялёныя эрзацы яго не заменяць. Таму запрашаем далучыцца да мерапрыемства, каб давесьці падляскім дэпутатам, такім як “беларус” Мікалай Яноўскі, якія ёсьць сапраўдныя сымбалі нашай Бацькаўшчыны.

Вуліцы імя генэрала Булак-Балаховіча ў Быдгошчы – быць!

Рада сталіцы Куяўска-паморскага ваяводзтва Польшчы ў бліжэйшым часе мае намер разгледзець пытаньне наданьня адной з вуліц Быдгошчы імя беларускага генэрала.

Беларуская Нацыянальная Памяць зьвярнулася з просьбай да дэпутатаў, каб яны разгледзелі гэтае пытаньне станоўча. Папярэдне шмат польскіх дзяржаўных і грамадзкіх структураў выказаліся ў падтрымку дадзенай ініцыятывы.

Трэба сказаць, што некаторыя рэгіянальныя СМІ аднесьліся да гэтага з насьцярогай з-за некаторых спрэчных момантаў ў біяграфіі і дзейнасьці Станіслава Булак-Балаховіча. Яго абвінавачваюць у арганізацыі габрэйскіх пагромаў на тэрыторыі Беларусі. Але яшчэ ў 30-ыя гады пераканаўча даказана, што ён не ўдзельнічаў і не арганізоўваў пагромаў, больш за тое, караў вінаватых.

Недалёка ад Быдгошчы знаходзіцца пахаваньне некаторых жаўнераў зь яго дывізіі, якія ў 1921-22 гадах былі інтэрнаваныя там у адным з табароў. Таму і паўстала ідэя наданьня вуліцы імя генэрала Булак-Балаховіча.

Ушанаванне памяці Кастуся Акулы

19 лютага на сядзібе рады ТБМ прайшла вечарына памяці Кастуся Акулы, якую зладзіла “Згуртаванне беларусаў свету “Бацькаўшчына”. Пісьменнік, дзеяч беларускай эміграцыі памёр 29 студзеня ў Таронта (Канада) пасля доўгай хваробы. Канадскія сябры і суайчыннікі мелі магчымасць развітацца і сказаць апошнія словы падзякі пісьменніку 4 лютага падчас адпявання і пахавання. Беларускія калегі і сябры Кастуся Акулы супольна ўшанавалі светлую памяць пісьменніка ў гэты аўторак.

Беларускія пісьменнікі, гісторыкі, літаратары, мастакі, студэнты і проста чытачы прыйшлі ўшанаваць памяць спадара Акулы. Не ўсё напісанае пісьменнікам здолелі надрукаваць на Радзіме, яго постаць выклікала дваістыя адносіны ў грамадстве. Улада ачарняла, а чытачы любілі і паважалі за тое, што аўтар дае магчымасць пабачыць гісторыю не толькі праз прызму савецкай ідэалогіі, але і праз прызму выгнанага з Радзімы чалавека. Самым спрэчным яго творам называюць “Змагарныя дарогі” (1994), які распавядае пра жыццё і дзейнасць маладога хлопца ў Беларускай Краёвай Абароне падчас Другой сусветнай вайны. Перавыданне гэтай кнігі пад назвай “Россыпы” адбылося ў недзяржаўным выдавецтве намаганнямі У.Арлова праз 12 год. Цяжкі шлях вяртання твораў пісьменніка на Радзіму. Але, як казаў Алесь Пашкевіч, старшыня Саюза беларускіх пісьменнікаў, “Я верую, што лепшая кніга-трылогія “Гараватка”, якая яшчэ не была надрукавана на Беларусі, прыйдзе ў школы і будзе вывучацца разам з трылогіяй Івана Мележа “Людзі на балоце”. Гэта дзве паралелі жыцця, два погляды на жыццё з Усходняй (Мележ) і Заходняй (Акула) Беларусі”.

На жаль, не паспеў дачакацца аўтар выхаду ў свет яшчэ аднаго свайго знакамітага твора, адзінага рамана на англійскай мове “Заўтра гэта ўчора”, які быў напісаны ў 1965 годзе і быў самым прадаваемым творам таго года ў Канадзе. Упершыню ў 2007 годзе быў зроблены пераклад рамана на беларускую мову эмігранткай, паплечніцай Кастуся Акулы Ірынай Варабей. Выданнем кнігі займаецца МГА “Згуртаванне беларусаў свету “Бацькаўшчына”. Вядома гэта кніга стане найлепшым падарункам усім прыхільнікам пісьменніка ў Беларусі. Бо, як казала вядучая вечарыны, пісьменніца Вольга Іпатава, “Акула пісаў для Беларусі, і толькі дзеля беларусаў, каб так у такім вобразе вярнуцца на Радзіму”.

Старшыня “ЗБС “Бацькаўшчына” Алена Макоўская ахарактарызавала постаць эмігранта так: “Заўсёды захапляешся нязломнымі людзьмі, якія не губляючы сябе праходзяць выпрабаванні вайной, эміграцыяй. Але яны пранеслі ў сабе любоў да Беларусі, засталіся вернымі ёй. Гэта дзякуючы ім мы сёння маем беларускія культурныя цэнтры, цэрквы ды бібліятэкі ў замежжы. Мы лічым вялікім даверам з боку спадара Акулы выданне ў серыі “Бібліятэка Бацькаўшчыны” ўпершыню на беларускай мове яго адзінага англамоўнага твору”.

Выступалі і ўзгадвалі Кастуся Акулу ў гэты вечар і Уладзімір Арлоў, і Валянціна Трыгубовіч, якая апекавалася прыездам пісьменніка ў Беларусь у 1992 годзе, і навуковец Ліда Савік, і маладое пакаленне – студэнт Сяржук Макарэвіч, які даследуе літаратурную спадчыну Кастуся Акулы.





“Для мяне Кастусь Акула – першы масток паміж беларускай літаратурай метраполіі і эміграцыі. Ён – сімвал змагарнай эпохі, тых людзей, якія вучылі і вучаць беларусаў не толькі берагчы сваё, але і ганарыцца сваім”. Пад словамі пісьменніка Алеся Пашкевіча падпішуцца многія і маладыя, і сталыя чытачы раманаў Кастуся Акулы.

Інфармацыйны цэнтр МГА “ЗБС “Бацькаўшчына”

Успамін генэрала Булак-Балаховіча

10 лютага варшаўская грамада БНП ушанавала памяць Станіслава Булак-Балаховіча.

Сьвяткаваньне 125-й гадавіны з дня нараджэньня генэрала прайшло каля мэмарыяльнай шыльды, усталяванай недалёка ад месца яго гібелі на Саскай Кэнпе.

Перад прысутнымі выступіў унук Булак-Балаховіча - Мацей.

“Марыська, чарнаброва, галубка мая...”

Беларуская Нацыянальная Памяць даўно мела жаданьне адшукаць магілу таямнічай Марыські, сяброўкі кіраўніка нацыянальна-вызвольнага паўстаньня 1863 г. у Беларусі Кастуся Каліноўскага. Гэта ёй прысьвяціў ён свой адзіны вядомы верш. І вось 6 лютага пахаваньне Марыі Ямант было знойдзена на Паванзкоўскіх могілках у Варшаве.

На жаль, зьвестак пра М.Ямант маем пакуль няшмат. Нявеста К.Каліноўскага нарадзілася ў 1842 годзе (раней лічылася, што год яе нараджэньня 1843). Прымала ўдзел у паўстаньні разам са сваім братам, які быў блізкім сябрам Каліноўскага і за ўдзел у паўстаньні быў закатаваны. Рэпрэсіі закранулі і Марыю. Да сярэдзіны 1870-х гадоў яна была разам з сям’ёй у ссылцы ў Сібіры. У 1874 г. Марыя Ямант вярнулася з высылкі і доўгі час заставалася самотнай, захоўваючы вернасьць памяці свайму нарачонаму. Ужо у сталых гадах яна выйшла замуж за былога паўстанца Войцеха Дмахоўскага. Памерла ў Варшаве 3 верасьня 1908 году ва ўзросьце 66 гадоў. Раней дата сьмерці была невядомая беларускім гісторыкам.

БНП працягне даследваць пытаньне жыцьця і сьмерці Марыі Ямант і ўсёй яе сям'і. Магчыма будуць яшчэ нейкія зьвесткі датычныя Кастуся Каліноўскага.

Пахаваньне Марыі Ямант на варшаўскіх Паванзкоўскіх могілках

Лютаўскія акцыі БНП

4 лютага ў беларускай гісторыі адзначаецца некалькі важных падзеяў.

У гэты дзень нарадзіўся славуты Тадэвуш Касьцюшка - знакаміты сын беларускай зямлі, кіраўнік нацыянальна-вызвольнага паўстаньня 1794 году.

Прыхільнікі БНП наведалі ў Кракаве яго пахаваньне. Памяць пра яго жыве!

У гэтыя ж дні варшаўская грамада БНП наведала месцы пахаваньняў знакамітага беларускага фотамастака Яна Булгака, які памёр 4 лютага 1950 г. і пахаваны на варшаўскіх Паванзкоўскіх могілках. Таксама сябры БНП наведалі ў гадавіну сьмерці магілу айца Ігумена Мітрафана Будзькі - беларускага рэлігійнага і культурніцкага дзеяча, які пахаваны на Вольскіх могілках у Варшаве. Мітрафан Будзька - прадзед Паўла Севярынца.