Беларускія студэнты адзначылі Дзень герба і сьцяга

19 верасьня ў Дзень беларускай сымболікі ў Варшаўскім унівэрсітэце адбылося спатканьне беларускіх студэнтаў з дэпутатам Вярхоўнага Савету 12-га скліканьня Мікалаем Аксамітам. Заля, дзе праходзіла сустрэча, была ўпрыгожана беларускімі нацыянальнымі сьцягамі і гербам "Пагоня".Беларускай моладзі была прачытана невялікая, але цікавая лекцыя пра тое, як распрацоўвалася і прымалася беларуская нацыянальная сымболіка ў 1991 годзе, як потым была зьмененая ў 1995 годзе. Напрыканцы выкладу маладзёны падыходзілі да спадара Аксаміта і дзякавалі за зьмястоўную і пазнавальную лекцыю. Мінула 16 год ад прыняцьця новай сымболікі, і носьбітамі той гісторыі засталіся людзі, якія яе стваралі, перажывалі тыя падзеі і марылі аб свабоднай Беларусі пад бел-чырвона-белым сьцягам і "Пагоняй". Крыніца: Хартыя-97

ІІІ Дні славянскай спадчыны

15-16 верасьня у польскім Дзяржаўным этнаграфічным музэі прайшлі ІІІ Дні славянскай спадчыны. Ужэ трэці год запар сваю культуру прадстаўлялі такія краіны як Польшча, Украіна, Расея, Латвія й Беларусь.

Зь беларускай спадчынай усіх прысутных пазнаёміў гурт Гуда. Заснавальніца калектыву Вольга Емяльянчык кажа, што ў пэўным моманце закахалася ў беларускім архаічным сьпеве й зрабіла выбар паміж клясыкай і фальклёрам.

В. Емяльянчык: Я пачала разумець сілу гэтых сьпеваў і іх энэргетыку пасьля таго, як сьвядома зацікавілася беларускай этнічнай культурай, у прыватнасьці, пасьля першых экспэдыцыяў па Беларусі. Я сем гадоў сьпявала клясыку. У пэўным моманце мне трэба было зрабіць выбар. І аўтэнтычны фальклёр мяне зацягнуў з такой сілаю, што я да гэтага часу перакананая, што гэта ня проста сьпевы. Гэта энэргія, якая праходзіць праз многія пакаленьні. Гэтае імкненьне спасьцігнуць сваю этнічную культуру, імкненьне яе захаваць нарадзіла імкненьне ўсё гэта прасьпяваць і прапусьціць празь сябе.

Вікторыя Міхно, Тацьцяна Яцкевіч і Любоў Сівурава, таксама выканаўцы з гурта Гуда, прафэсійна цікавяцца беларускім архаічным сьпевам. Яны езьдзяць ў экспэдыцыі па ўсёй Беларусі, займаюцца рэканструкцыяй касьцюмаў і дасканала ведаюць гісторыю беларускага фальклёру.

Удзельніцы Гуды: Некалькі гадоў таму мы самыя езьдзілі ў этнаграфічныя экспэдыцыі й зьбіралі матэрыял. Цяпер у большасьці мы працуем з архіўнымі запісамі беларускіх этнамузыколягаў і фальклярыстаў.
Спэцыфіка нашага гурту ў тым, што мы ахопліваем каляндарна-абрадавыя й сямейна-абрадавыя творы. У беларускай традыцыі мужчыны сьпявалі толькі на Каляды й Вялікдзень. Астатнія пелі жанчыны. Лічылася, што жанчына бліжэйшая да Бога, што яна захавальніца спадчыны й традыцыі.

Калі мы сёньня прыедзем у вёску, то, канешне, яшчэ можам пачуць гэтыя сьпевы. На Палесьсі захаваліся вёскі, дзе вясною бабулі ладзяць абрад Пахаваньня стралы. На яго зьяжджаюцца фальклярысты й фіксуюць сам абрад.

Калі казаць пра будучыню фальклёру, асабліва пра абрады, то ёсьць такія накірункі, як нэа-фальклёр, пост-фальклёр, якія дапамагаюць сучаснаму чалавеку ўявіць спэцыфіку абрадавага сьпеву й пранікнуць у яго духоўную сутнасьць. Аднак існаваньне абрадавай музыкі магчыма толькі ў абрадзе й яго натуральным асяродзьдзі. Таму гэта той пласт кульктуры, які ад нас незваротна сыходзіць. Сыходзіць з кожнаю старой жанчынаю.

Калі гаворка пра назву гурта, то на думку прыходзіць слова "гудзець". Яно і сэмантычна, і па каранёвай аснове набліжаецца да слоў "гусьці”, „гудзець" - выдаваць нізкі працяглы гук. Акрамя гэтага гудамі, гудай звалі беларусаў, якія жылі па ўзьбярэжжы Нёмана нашыя суседзе летувісы. Там былі жмудзіны, а ў нас - гуды.
Наш калектыў сьпявае без музычных інструмэнтаў. Гэта спэцыфіка абрадавых сьпеваў. У Беларусі абрадавая музыка выконвалася жанчынамі акапэла. І ў такім стане традыцыя дайшла да нашых часоў.

Вялікае значэньне маюць касьцюмы, у якіх мы выступаем. Мы займаемся рэканструкцыяй беларускіх касьцюмаў. Гэта справа не аднаго дня, таму мы іх удасканальваем. За ўзор мы бярэм касьцюмы з розных рэгіёнаў Беларусі. Напэўна, каб паўней адлюстраваць спэцыфіку нашых сьпеваў, неабходныя касьцюмы, якія мелі аснову ў больш старадаўніх часах.

У Этнаграфічным музэі разам з гуртом Гуда выступілі ўдзельнікі варштатаў беларускай песьні, якія праводзіла Вольга Емяльянчык.

Алена Пытэль








Крыніца: Польскае радыё для замежжа

Дзень сьцяга і герба

19 верасьня адбудзецца сход беларусаў Варшавы, прысьвечаны сьвяткаваньню Дня сьцяга і герба. У 1991 годзе нацыянальны бел-чырвона-белы сьцяг і герб "Пагоня" былі зацьверджаныя як дзяржаўныя сымбалі Беларусі.

Пад час сходу адбудзецца сустрэча з былым дэпутатам Вярхоўнай Рады Беларусі Мікалаем Аксамітам, які распавядзе пра тыя гістарычныя падзеі.

Пачатак сходу а 19.00

Адрас: Instytut Lingwistyki Stosowanej UW, ul. Browarna 8/10, зала 054.

Мапа даезду:

Гл. на вялікай мапе

Пілігрымка ў гонар славутых змагароў

8 верасьня, у Дзень Вайсковай Славы, у Берасьці грамадзкімі актывістамі з мясцовай грамады "Беларускай Нацыянальнай Памяці" быў праведзены шэраг мерапрыемстваў па ўшанаваньню памяці славутых змагароў за Волю Бацькаўшчыны.

Ушанаваньне пачалося з Трышанскіх могілак, дзе пахаваны Адам Трупус, кіраўнік партызанскіх атрадаў БНР у Гарадзенскім павеце, які пазьней жыў і таямніча быў забіты ў 60-я гады ў Берасьці. Таксама, на тым месцы, былі ўзгаданы дзеячы БНР браты Аляксандар і Ян Цьвікевічы, ураджэнцы Берасьця. І Усевалад Ігнатоўскі, першы кіраўнік Акадэміі Навук, які таксама паходзіць зь Берасьцейшчыны. На тых жа Трышанскіх могілках ля помніка рэпрэсаваным былі ўскладзены кветкі і прачытана малітва.

Наступным месцам ушанаваньня стаў памятны знак гораду, які знаходзіцца ў цэнтры Берасьця на рагу вуліц Машэрава і Леніна і сьведчыць пра першы ўспамін горада ў 1019 годзе. Ля памятнага знака быў узгаданы той гістарычны факт, што менавіта ў Берасьці распрацоўваўся плян Грунвальдзкай бітвы 1410 года князямі Вітаўтам і Ягайлам. Ля памятнага знака быў урачыста ўскладзены вянок у бел-чырвона-белых колерах, з надпісам: “Змагарам за свабоду Бацькаўшчыны”.


Чарговым месцам ўшанаваньня памяці славутых землякоў адбылося ля рыма-каталіцкага касьцёлу. Тут ўдзельнікі мерапрыемства ўзгадалі, што першыя нумары газэты паўстанцаў 1863 г. “Мужыцкая праўда” былі знойдзены ў Берасьці каля цяперашняга касьцёла. Сам Кастусь Каліноўскі наведваў горад пад іншым іменем .

Далей удзельнікі ўрачыстасьцяў накіраваліся да помніка знакамітаму паэту Адаму Міцкевічу, дзе ўзгадалі эпоху падзелаў Рэчы Паспалітай: герояў паўстаньня 1794 года, а менавіта, Тадэвуша Касцюшку, які нарадзіўся ў некалькіх кіламетрах ад Берасьця, у в. Сяхновічы, цяпер Жабінкаўскі раён. Акцэнтавалі ўвагу на дзейнасьці студэнцкіх навуковых таварыстваў Віленскага ўнівэрсытэту, такіх як таварыства філярэтаў і філяматаў. Быў прачытаны ўрывак зь вершу А.Міцкевіча: “Літва, Бацькоўскі край” і ля помніка ўскладзены бел-чырвона-белыя кветкі.

Апошнім месцам для ўшанаваньня сталі вайсковыя могілі жаўнераў войска генэрала С.Булак-Балаховіча, якія знаходзяцца ў мікрараёне Рэчыца. Удзельнікі ля памятнага знаку, на якім напісана: “Яны змагаліся за волю Бацькаўшчыны”, усклалі бел-чырвона-белыя кветкі і запалілі сьвечкі.

Мерапрыемства скончылася малітвай.

Дзень беларускай вайсковай славы адзначылі ў Варшаве

Радыё Свабода
Сёньня ў Варшаве з нагоды Дня беларускай вайсковай славы адбылося сьвяточнае шэсьце. Каля 50 чалавек – пераважна маладых беларусаў, што вучацца ў польскай сталіцы, – прайшлі па цэнтральных вуліцах Варшавы зь бел-чырвона-белымі сьцягамі да памятнай шыльды ў гонар генэрала Станіслава Булак-Балаховіча.
Гаворыць адзін з арганізатараў акцыі Антось Цялежнікаў:
“Гэта беларускае нацыянальнае сьвята, якое забаронена ў Беларусі, прынамсі, не адзначаецца на дзяржаўным узроўні і зьяўляецца адным з найважнейшых сьвятаў. Гэта адна з найвялікшых перамог беларусаў за ўсю гісторыю, тым больш над маскоўскімі войскамі. Такая знакамітая дата павінна адзначацца таму, што гэта слава беларускай зброі і беларускай вайсковай справы”.

Пазнаваць родны край

2 верасьня 2007 г. грамада “Беларускай Нацыянальнай Памяці” наведала шэраг гістарычных месцаў Берасцейскага і Камянецкага раёна, якія маюць слаўнае мінулае часоў Рэчы Паспалітай.

Так, была наведана вёска Скокі Берасцейскага раёна. У гэтай вёскі знаходзіцца сядзіба Немцэвічаў, якая была пабудаваная ў 1770 годзе. У гэтай сядзібе ў 16 лютага 1757 г. нарадзіўся вядомы пісьменнік і публіцыст Юліян Урсын Неманцэвіч. Ю. Неманцэвіч у 1777 г. скончыў кадэцкі корпус у Варшаве, быў ад’ютантам Андрэя Тадэвуша Банавентуры Касьцюшкі, пад час паўстаньня 1794 года. У бітве з царскімі войскамі пад Мацеевічамі быў паранены, патрапіў у палон і 2 гады правёў у Петрапаўлаўскай крэпасьці. Пасля вызваленьня ў 1796 г. выехаў з Касцюшкам у ЗША, дзе стаў прыбліжаным Дж. Вашынгтона. У 1802 г. вярнуўся на Радзіму. З 1837 г. быў старшынём Варшаўскага таварыства сяброў навук. Удзельнічаў у паўстаньні 1830-31 гг. Пасля стлуменьня паўстаньня эміграваў у Францыю, жыў у Парыжы. Пад час побыту на Радзіме шмат вандараваў, у выніку была напісана праца “”Гістарычныя вандроўкі па польскіх землях, якія здзейсьніў з 1811 па 1828 гг.” (1858).

Сядзіба ў Скоках уязляе сабой паркавы ансамбаль – помнік архітэктуры барока, парк быў выкананы ў “французскім стылю”. [Паводле: “Звод помнікаў архітэктуры і культуры Беларусі, Берасцейскі раён, выдавецтва “Беларуская савецкая энцыклапедыя імя П. Броўкі”, Мінск 1990].

Таксама наведалі вёску Воўчын Камянецкага раёна, дзе знаходзіцца ўсыпальніца апошняга караля Рэчы Паспалітай Станіслава Аўгуста Панятоўскага. Капліца выканана ў стылі позняга барока з элементамі ракако. Трэба адзначыць, што ў в. Воўчын на беразе р. Пульва захаваўся старажытны млын.

У тым жа Камянецкім раёне ў в. Шчытнікі, што недалёка ад вёсак Старыя і Новыя Лышчыцы, знаходзіцца былая ўніяцкая царква, якая датуецца 1742 годам, побач цяпер ужо праваслаўнай царквой знаходзіцца камень, які быў усталяваны ў 1988 г. На камені высечаны словы Казіміра Лышчынскага, які паходзіў з гэтых мясцовасцей. Нагадаем, што Казімір Лышчынскі вучыўся, а пазней стаў намеснікам рэктара ў езуіцкім Калегіуме ў Берасці. А 30 сакавіка 1689 г. у Варшаве за вальнадумства быў пакараны сьмерцю.